Gıda

Gıda sektöründe, üretimin hammaddenin bulunduğu yere yakın olması gerektiği için, birçok tarım ürününde ilk sıralarda yer alan Konya, bu sektörde önemli bir yere sahiptir.

Konya, Türkiye’de; buğday, şekerpancarı, kuru fasulye, havuç, tavuk yumurtası üretiminde 1. sırada yer almaktadır. Ayrıca arpa, nohut, patates, ayçiçeği ve mantar üretiminin yanı sıra et ve süt, süt ürünleri üretiminde de ilk sıralarda yer almaktadır. Dolayısı ile de bu alanlarda önde gelen bir üretim merkezidir.

İlimizde, Konya Merkez, Çumra, Ereğli, Ilgın olmak üzere 4 adet şeker fabrikası bulunmaktadır. Bu fabrikalar Türkiye şeker üretiminin yaklaşık olarak % 35’ünü karşılamaktadır.

Aynı zamanda, Türkiye’nin tahıl ambarı olarak bilinen Konya’da çok sayıda tahıl ürünleri işleme tesisi faaliyet göstermektedir.

Konya ili makarna üretiminde de önemli bir yere sahiptir. Günlük makarna üretim kapasitesi 250 ton başka bir deyişle 500 bin pakettir. Yaklaşık 80 ülkeye ihracatı yapılmaktadır.

Ülkemizin tuz ihtiyacının % 65’i Tuz Gölündeki tuzlalardan karşılanmaktadır. Konya’nın tuz ihracatında Türkiye’deki payı %20’dir.

Süt ve süt ürünleri ile şeker ve şekerli mamuller sanayinde son yıllardaki gelişmeler, Konya’nın bu sektördeki payını artırarak, bu alanlarda ili en büyük tedarik merkezi haline getirmiştir.

Konya’da gıda sektöründe 650 firma üretim yapmakta olup, bu firmalarda yaklaşık 15.000 çalışan istihdam edilmektedir.

Gıda sektörü ihracatı, Konya’nın toplam ihracatının %15’ini oluşturmaktadır.

Konya, Türkiye’deki süt ve süt ürünleri üretiminde ilk sıralarda yer almaktadır. Üretilen sütün % 60’ı beyaz peynir yapımında kullanılmaktadır. Yoğurt, tereyağı ve süttozu yapımında kullanılan sütün oranı % 25, kaşar peyniri yapımında kullanılan sütün oranı ise % 15’tir. Üretimde en büyük payı peynir (beyaz peynir, kaşar peyniri, tulum peyniri ve eritme peyniri) ve yoğurt (kase ve süzme yoğurt) almaktadır.

Süt ve süt ürünleri üreten 57 firmada yaklaşık 2.500 kişi istihdam edilmektedir.

Un İmalat Sanayi

Konya, un imalat sektöründe Türkiye’nin önde gelen illerinden biridir. Un imalat sanayi, Konya’nın imalat sanayisinde ve gıda imalat sanayisinde önemli bir yere sahiptir. Konya’daki un imalatçıları Konya’daki gıda imalatı sanayisinin yüzde 12’sini oluştururken gıda imalat sanayisindeki istihdamın yüzde 15’ini oluşturmaktadır. Un imalatçılarının Konya’nın toplam imalat sanayideki payı ise yüzde 2,4’tür. İstihdamdaki payı ise yüzde 4’dür.

Konya’da un üretimi yapmakta olan 102 adet firma bulunmaktadır ve bu alanda en fazla sayıda firma, yani Türkiye’deki toplam firmaların yüzde 7,9’u Konya’da bulunmaktadır. Unlu mamuller için ise Türkiye’deki sayının yüzde 4’ünü oluşturan 45 adet işletme bulunmaktadır.

Konya’da üretilen unun yerel zincir marketler, ulusal marketler ve bakkallara dağıtımı çok sınırlıdır. Üretilen un son kullanıcıya doğrudan değil toptancı, bayi veya distribütörler vasıtasıyla ulaştırılmaktadır. Unun yüzde 64,9’u toptancı, bayi veya distribütörlere verilmektedir ve ulusal ve yerel marketler, bakkallar veya fabrika satış mağazalarına dağıtımı yapılan ürünlerin toplam oranı ancak yüzde 6 düzeyindedir.

Üretilen unun yüzde 17,6’sı Konya içinde, yüzde 79,3’ü ise Konya dışında ülke içinde müşteri bulmaktadır. İl dışında satışlar Karaman, İstanbul ve Giresun’a yapılmaktadır. Yurt dışına satılan un ise yüzde 15 seviyesindedir. Yurt dışında en çok satışlar Irak ve Nijer’e yapılmaktadır.

Kullanılan makine ve ekipmanların yüzde 75’i Konya içinden tedarik edilmektedir. Yedek parça ve bakım hizmetlerinde ise bu oran yüzde 95’e yükselmektedir. Yurt dışından yedek parça alan işletmeler Almanya’yı tercih etmektedir. Bakım hizmetinin yüzde 6’sı il dışından yapılmaktadır. İl dışı ilişkilerde Ankara ve İstanbul öne çıkmaktadır.

Hammadde ve yarı mamullere bakıldığında ise, en yüksek oranın yine Konya içinden temin edildiği ortaya çıkmaktadır. Un sektöründe hammadde ve yarı mamullerin yüzde 65’i Konya içinde üreticiden, yüzde 15’i ise Konya içindeki tüccardan olmak üzere toplam yüzde 80’i Konya içinden tedarik edilmektedir.

Yumurta

Türkiye’de yumurta üretiminin yaklaşık %20’si Konya’dan sağlanmaktadır. Türkiye’de mevcut yaklaşık 60 milyon adet yumurta tavuğunun, 10,5 milyonu Konya’da bulunmaktadır. Buna göre; %17,5’lik bir oranla en çok yumurta üreten il konumundayız. Konya ihracat konusunda da Türkiye genelinde en çok ihracat yapan ildir.

Konya’da yıllık ortalama 3.5 milyar adet yumurta üretilmektedir.

İlk defa Konya’da olmak üzere 2006 yılında Konya Yumurta Üreticileri Birliği kurulmuş, zamanla Türkiye düzeyinde 16 birliğe ulaşmıştır. Bu birliklerin de katılımıyla Yumurta Üreticileri Merkez Birliği (Yum-Bir) kurulmuştur.

Çikolata ve Şekerleme

Konya, çikolata ve şekerli ürünler imalatında önemli şehirlerden bir tanesidir. Helva, lokum, şekerli ürünler, pastacılık mamullerinde birçok üretici firma faaliyet göstermektedir. Türkiye’nin şekerli ürün dış ticaretine bakıldığında da Konya’nın ilk beş şehirden birisi olduğu görülmektedir. Şekerli ürünlerin ihracatına bakıldığında %50’lik payı ile İstanbul’un ilk sırada olduğu görülmektedir. İstanbul’un ardından Gaziantep %16’lık payı ile ikinci, Konya %8’lik payı ile üçüncü sırada yer almaktadır.

Konya’da çikolata üreten firmalarında toplam kapasitesi yıllık yaklaşık 30.000 tondur. Toplam üretimin %60’ını çikolata, %40’ını diğer şekerli mamuller oluşturmaktadır.

Konya’da şekerleme ve çikolata üretimi yapan yaklaşık olarak 100 firma vardır. Sektördeki firmaların %70’ini iç piyasaya %30’unu ihracata çalışmaktadırlar.