Mevlana Kalkınma Ajansı
Konevi Mah. Feritpaşa Cad. No:18 Meram/Konya/TÜRKİYE 42040
Konya sanayi sektörü, hızlı gelişen ve dinamik imalat sanayi yapısı ile ürün çeşitliliğini de her geçen gün artırmaktadır. Başta savunma sanayi olmak üzere medikal, biyokimya, raylı sistemler, enerji, yazılım, lojistik sektörlerinde de Konya sanayisi artık söz sahibidir.
Konya sanayisi, yapısı itibariyle diğer illerin sanayilerinden farklı olarak aynı anda birçok alanda faaliyet gösteren sektörleri içerisinde barındırmaktadır. Konya'daki gelişmiş sektörlerin başında, otomotiv yan sanayi ve makine imalat sanayi gelmektedir. Ziraat alet makineleri imalat sanayi, döküm sanayi, plastik boya ve kimya sanayi, inşaat malzemeleri sanayi, kâğıt ve ambalaj sanayi, gıda ve ayakkabıcılık sanayi ilimizin diğer gelişmiş sektörleridir.
Konya aynı zamanda güvenli jeopolitik konumu ile önemli bir savunma sanayi yatırım alanıdır. Konya mevcut üretim alt yapısının savunma sanayisine hizmet etme kabiliyetinin yanında, savunma sanayi ana üreticileri için de uygun bir yatırım alanıdır. Yenilenebilir enerji kaynakları ile güçlü bir enerji alt yapısına sahip olan Konya, yan sanayi varlığı, başkente olan yakınlık, raylı ulaşım bağlantıları ile önemli bir merkezdir. İlimizde bulunan hava üssü ve burada konuşlu bulunan AVACS uçaklarının varlığı da coğrafi konumunun ve ulaşım imkânlarının da bir göstergesi niteliğindedir.
Konya Savunma ve Havacılık Ekosistemi,
Ülkemiz savunma ve havacılık sanayi ihracat rakamlarındaki Konya’nın payına ve büyüme trendine, gerek fiziki, gerek teknik altyapı çalışmalarına ve ayrıca nitelikli işgücü için mesleki ve teknik eğitim altyapısındaki gelişmelere bakıldığında Konya’nın ciddi bir savunma sanayi ekosistemi inşa etmekte olduğu görülecektir.
Tarihsel perspektiften bakıldığında, Osmanlı döneminde ve kurtuluş savaşında baruthaneler ve silah depolarıyla başlayan süreç, esasen 1914 yılında Huğlu’da başlayan ve bir kalkınma modeli haline gelen 108 yıllık sağlam atılmış temellere dayanmaktadır. Geçmişte atılan bu temeller sayesinde, bugün sektörel, tematik ve coğrafik uzmanlaşmayla, özellikle ateşli, uzun namlulu hafif silah kategorisinde dünya çapında tanınan bir marka haline gelmiştir.
Konya, 12 adet OSB 57 milyon m2 alan ile fiziki altyapı anlamında oldukça önemli bir konumda olup Türkiye’de OSB sayısında 4. Sırada yer almaktadır. Konya Organize Sanayi Bölgesi (KOS), 31 milyon metrekare alan ile Türkiye’nin 2. büyük OSB’si konumundadır.
4737 sayılı Endüstri Bölgeleri Kanunu'nun 3'üncü maddesi gereğince Konya-Ankara karayolu üzerinde bulunan Selçuklu ilçesine bağlı Aşağıpınarbaşı mevkisindeki 180 hektar büyüklüğündeki bölge "Konya Teknoloji Endüstri Bölgesi" olarak ilan edilmesine karar verilmiştir. Konya Teknoloji Endüstri Bölgesinde ilk etapta ASELSAN Konya Silah Sistemleri Tesisi kurularak faaliyete geçmiş, TÜBİTAK SAGE BİLGEM İLTAREN kurulma kararı alınarak süreç hızla devam etmektedir. Ayrıca Beyşehir OSB de genişleme çalışmaları ile Türkiye’de ilk kez Huğlu ile Üzümlüde ayrı ayrı gerçekleşecek Silah İhtisas Sanayi Siteleri çalışmaları devam etmektedir.
Konya sahip olduğu 5 üniversite 130 bini aşan öğrencisi ile Profesör, Öğretim Elemanı, Mesleki ve Teknik Ortaöğretim Okul Sayısında Türkiye’de iller arasında ilk 5’de (4.) yer almaktadır. Ayrıca, Konya son dönemde savunma ve havacılık sanayine nitelikli işgücü noktasında önemli hamleler yaparak, S.Ü. Huğlu MYO-Silah Sanayi Teknikerliği Bölümü, ASELSAN Konya MTAL, Mehmet Tuza PAKPEN MTAL, Huğlu Savunma Sanayi MTAL, Üzümlü Savunma Sanayi MTAL ve Ereğli Fatih MTAL (Uçak Gövde-Motor) eğitim kurumları kurmuştur.
Özellikle son yıllardaki ulusal politikaların da etkisiyle Konya savunma ve havacılık sanayi potansiyeli, ulusal yerel paydaşlarla birlikte Mevlana Kalkınma Ajansının (MEVKA) da tetikleyici desteği ile önemli bir gelişme kaydetmiş ve Türkiye’de en fazla Savunma ve Havacılık İhracatı yapan iller arasında Konya 135.8 milyon USD ihracatla 4. Sırada (2022) yer almaktadır. 2015-2022 döneminde Türkiye Savunma ve Havacılık İhracatında Konya’nın payına bakıldığında, 2015 yılında yaklaşık olarak % 1.59’luk paya sahip olan Konya’nın, bu payı istikrarlı bir şekilde artırmış, 2022’de Türkiye savunma ve havacılık ihracatından % 3,09’luk pay almıştır.
İllere göre Kayıtlı Üretici bazında, Silah Mühimmat (cephane) imalatı (NACE 25.40) yapan üretici dağılımına bakıldığında (Kaynak: TOBB Sanayi Veri Tabanı), Türkiye’de Mart 2023 itibariyle 822 firmanın bulunduğu, 517 firma ile Konya’nın birinci, 118 Firma ile İstanbul’un ikinci ve 47 firma ile Ankara’nın üçüncü sırada yer aldığı görülmektedir. Bu illeri 23 firma ile İzmir, 22 firma ile Kırıkkale, 11 firma ile Düzce takip etmektedir. Türkiye’ deki Silah Mühimmat (cephane) imalatı yapan firmaların % 63’ü Konya’da faaliyet göstermektedir.
Silah Mühimmat (cephane) imalatında (NACE 25.40) illere göre toplam personel dağılımına bakıldığında (Kaynak: TOBB Sanayi Veri Tabanı), Mart 2023 itibariyle, Türkiye’de toplam 35.361 personelin görev yaptığı ve Konya’nın 11.389 personel ile ilk sırada yer aldığı, İstanbul’un 8.817 personel ile ikinci, Ankara’nın 4.363 personel ile üçüncü sırada yer aldığı görülmektedir. Bu illeri 1.729 personel ile İzmir, 1.647 personel ile Kırıkkale takip etmektedir. Konya, 11.389 toplam personel ile Türkiye’de bu alanda çalışan personelin yaklaşık %32.2’ini istihdam etmektedir.
Tabanca, Revolver (Altıpatlar), Askeri Amaçlı Olmayan Ateşli Silahlar Ve Benzeri Aletlerde (NACE 25.40.12) konusunda illere göre üretici dağılımı ve üretim kapasitelerine bakıldığında (Kaynak: TOBB Sanayi Veri Tabanı), Mart 2023 itibariyle, Türkiye’de toplam 49.841.768 adetlik üretim kapasitesinin bulunduğu ve Konya’nın ise 23.785.938 adetlik üretim kapasitesi ile Türkiye’de ilk sırada yer aldığı görülmektedir. Üretim kapasitesi açışından bakıldığında ise Konya, 23.785.938 adetlik üretim kapasitesi ile Türkiye üretim kapasitesinin %47,7’sine sahiptir.
Askeri Silahların ve Diğer Silahların Parçaları (NACE 25.40.14) konusunda illere göre üretici dağılımı ve üretim kapasitelerine bakıldığında (Kaynak: TOBB Sanayi Veri Tabanı), Mart 2023 itibariyle, Türkiye’de toplam 201.916.837 kg’lık üretim kapasitesinin bulunduğu ve Konya’nın ise 124.417.988 kg’lık üretim kapasitesi ile Türkiye’de ilk sırada yer aldığı görülmektedir. Konya, Üretim kapasitesi açısından bakıldığında ise 124.417.988 kg’lık üretim kapasitesi ile Türkiye üretim kapasitesinin %61,6’sına sahiptir.
MEVKA, 2015 yılından bu yana, yerelde var olan potansiyeli, kamu kurum kuruluşları, özel sektör ve STK’lar ile işbirliğini geliştirerek, savunma sanayimize, bölgede Savunma Sanayisinin Geliştirilmesi Sonuç Odaklı Programı (Savunma SOP) vesilesi ile entegre etmeye çalışmaktadır. MEVKA tarafından yürütülen Savunma SOP; ülkemizin savunma sanayinde Yerli Milli Üretim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın Milli Teknoloji Hamlesi, Savunma Sanayi Başkanlığı'nın (SSB) Teknolojik Derinlik Oluşturulması ve Yerli Tedariğin Geliştirilmesi politikaları ile uyumlu ve kapsamlı şekilde planlanmıştır.
Konya’nın amaç ve hedefleri kapsamında yürütülen faaliyetler, MEVKA uzmanlarınca Konya merkez, Huğlu ve Üzümlü’de yapılan saha araştırma raporlarında belirtilen sorunlar, ihtiyaçlar sonuç odaklı program hedefleri, ülkemizin savunma sanayinde yerli milli üretim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının Milli Teknoloji Hamlesi, Savunma Sanayi Başkanlığının teknolojik derinlik oluşturulması ve yerli tedarikin geliştirilmesi politikaları ile de uyumlu olup 9 ana başlıkta toplanmaktadır;
Konya’daki kamu kurum kuruluşları, Konya Büyükşehir Belediyesi ve belediyeler, Konya Sanayi Odası ve Konya Ticaret Odası, üniversiteler ve mesleki ve teknik eğitim kurumları, STK’lar, kooperatifler ve tüm paydaşlar ile birlikte gerçekleştirilen bu güçlü ekosistem oluşumu çalışmaları neticesinde aşağıdaki sonuçlar elde edilmiştir.
BİR BAKIŞTA KONYA SAVUNMA VE HAVACILIK EKOSİSTEMİ
